Z Łukaszem Rosiakiem, prawnikiem z jednej z warszawskich kancelarii prawnych, autorem kanału Prawo lektor na YouTube – rozmawiała Anna Ruszczyk.

Co oznacza słowo ”mafia” i jaka jest jego geneza? Ponoć mafiosi chętniej używali słowa „famiglia”, czyli rodzina, natomiast mafia sycylijska jako całość była nazywana wewnątrz grupy „la cosa”, co oznaczało sprawa.

Etymologia samego słowa mafia nie jest jasno sprecyzowana. Niektórzy twierdzą, iż pochodzi ono z czasów francuskiej okupacji Sycylii. Wówczas to rebelianci w 1282 roku rzucili jarzmo niewoli krzycząc: Morte Alla Francia Italia Anela (akronim – Śmierć Francuzom hasłem Włochów lub Śmierć Francuzom Włochy odetnijcie). Innego znaczenia dopatrywano się we włoskim dialekcie sycylijskim – maffia – jako śmiały lub zuchwały. W języku arabskim miało występować jako mu’afa tłumaczone – szlachetność, odwaga. Według innych koncepcji wyraz ten został przeniesiony na Sycylię przez ludność uciekającą z Piemontu (głównie urzędników oraz żołnierzy) i oznaczał – schronienie. Niemniej omawiany termin wszedł na stałe do języka włoskiego w 1863 r. dzięki sztuce teatralnej pt. Mafiusi.

Jeśli chodzi zaś o sformułowanie „La Cosa Nostra” to de facto oznacza ono „naszą sprawę” w ujęciu, że „sami się czymś zajmiemy”, „sami damy sobie radę”, „zrobimy to we własnym zakresie”, w ramach „wspólnoty”, „rodziny”.

Jaka jest historia narodzin mafii włoskiej?

Mafia sycylijska ma swoje korzenie w zamierzchłej przeszłości (…) Trójkątna wyspa (…) była od zawsze areną walk i politycznych rozgrywek obcych (…) Lud Sycylii jednakowo uciskany przez kolejnych najeźdźców wierzył tylko we własne wartości, utworzył własne podziemne struktury. Wysublimowane poczucie honoru, hermetyczna odrębność, mur milczenia wobec każdej władzy oraz załatwianie własnych spraw własnymi rękami – na tych zrębach powstała mafia. Ta największa wyspa morza śródziemnomorskiego była kolejno kolonizowana i podbijana przez: Fenicjan, Greków, Kartagińczyków, Rzymian (pierwsza prowincja imperium poza Italią), Wandalów, Ostrogotów, Bizantyjczyków, Arabów, Normanów, Święte Cesarstwo Rzymskie, dynastię, Andegawenów a następnie, Habsburgów. Sycylia wchodziła w skład królestwa Neapolu oraz królestwa Obojga Sycylii, by ostatecznie w wyniku plebiscytu, przeprowadzonego w 1861 roku wejść w skład samego królestwa Włoch – w którym to – po dziś dzień – pełni rolę dość marginalnej i ubogiej prowincji. Nie dziwi więc fakt, iż w obliczu takiej historii – mieszkańcy postanowili stworzyć własną strukturę, zapewniającą im ochronę i pilnującą by nie dochodziło do przelewów krwi między samymi Sycylijczykami.

Co było rolą mafii?

Rolą mafii było interweniowanie w relacje między przestępcą a ofiarą, by ograniczyć powstałe szkody. Jej celem nie było ukaranie przestępcy, ale doprowadzenie do porozumienia. Ulubionym powiedzeniem mafii stało się Le picciotti hanno a vivere ! – Bandyci też mają prawo żyć. W okresie kiedy doszło do zjednoczenia Włoch, mafia porzuciła swoje dawne ideały (obrony przed obcymi) i przekształciła się w organizacje stricte przestępczą. Nie pełniła już w żadnym razie roli policji. Zapewniała jednak (czyni to do dzisiaj) pewien rodzaj ochrony (wszelkich dóbr mających zarówno wartość niematerialną – ludzi, najczęściej handlowców i ich rodziny jak i materialną – domu, sklepu, bydła) w zamian jednak za regularne płacenie tzw. pizzo, czyli we współczesnym rozumieniu – haraczu. Prawdziwa krucjata przeciwko płaceniu tego rodzaju daniny za opiekę rozpoczęła się dopiero za rządów mera Palermo – Leoluca Orlando (obecnie eurodeputowanego, ur. w 1947 roku). W tym czasie masowo powstawały na Sycylii stowarzyszenia lokalnych kupców oraz przedsiębiorców, którzy za punkt honoru stawiali sobie zaprzestanie płacenia pieniędzy mafiosom.

Jakie przestępcze grupy zorganizowane działają na terenie Włoch – jakie są ich korzenie?

Osoby, które zostały usunięte z Cosa Nostry (z powodu nieposłuszeństwa czy też małżeństwa z osobą, w której rodzinie był policjant – a więc złamania 10 mafijnych przykazań) oraz miały to szczęście, iż przeżyły, zrzeszają się w organizacji nazywanej Stidda (Gwiazda)

W przeciwieństwie do Cosa Nostry ani Camorra ani `Ndranghetta nie mają tak jednolitej struktury i ustalonej hierarchii. Obie są w pewnym stopniu zorganizowane poziomo. Rekrutacja w ramach tej ostatniej grupy odbywa się generalnie poprzez więzy rodzinne. `Ndranghetta zajmuje się głównie porywaniem i przetrzymywaniem ludzi. Zarówno jej zorganizowanie jest słabsze i zakres działalności węższy niż w przypadku Cosa Nostry. Camorra z kolej, pomimo prób zjednoczenia dokonywanych chociażby przez Rafael’a Cutolo składa się generalnie z będących ze sobą w stanie ciągłego konfliktu szeregu organizacji lokalnych kontrolujących wszelkie przejawy niezgodnej z prawem działalności w regionie Kampanii. Inaczej wygląda sytuacja hierarchii w przypadku organizacji wywodzącej się z odłamu Camorry – Sacra Corona Unita (dosłownie Święta Korona Zjednoczona). Istnieje tam bowiem pewna – przypominająca piramidę – struktura. W skład grupy wchodzą kolejno: żołnierze (camorristi), wykonawcy (sgarristi), ewangeliści oraz szefowie (crimine).

Mafia to pewnego rodzaju marka związana przede wszystkim z przemocą, pieniędzmi oraz władzą. Jakie są jeszcze inne jej atrybuty?

W organizacji mafijnej Cosa Nostry istotną rolę zawsze odgrywały szyfry. Stosowano je w celu zmylenia osób postronnych (najczęściej policji i innych wyspecjalizowanych służb, we Włoszech – Carabinieri czy też specjalnej agencji podporządkowanej Departamentowi Bezpieczeństwa, mającej za zadanie walczyć z przestępczością zorganizowaną czyli DIA – Direzione Investigitavia Antimafia, w tłumaczeniu – Antymafijna Dyrekcja Śledcza). Przykładowo warto tu nadmienić o sprawie zatrzymania w 1984 roku Gaetano Badalamentiego (1923-2004). Znaleziono wówczas wewnątrz jego kapelusza numery telefonów publicznych kabin mieszczących się w jednej z dzielnic Nowego Jorku. Towarzyszył im szereg cyfr. Kolejno 1,2,3 etc etc. Członkowie mafii szyfrowali swoje wiadomości mówiąc np. Zadzwoń do mnie za godzinę pod numer 1 czy też Za pół godziny pod numer 2. Organizacja warsztatu przestępcy często wystawia kreatywność prowadzącego śledztwo na wielką próbę.

Mafia włoska owiana jest pewnego rodzaju mistycyzmem, jakie zasady panowały wewnątrz mafii?

By odpowiedzieć na to pytanie trzeba nieco napomnieć o procedurze inicjacji. Wstęp do La Cosa Nostry jest dla przestępców wielkim wyróżnieniem. Nie każdy może dostąpić tego zaszczytu. Istotna jest odwaga potencjalnego członka oraz brak zahamowań w popełnianiu poważnych przestępstw, z zabójstwem – rzecz jasna – włącznie. Poza tym jedna z naczelnych zasad dotyczących rekrutacji głosi iż, przystąpić do Naszej Sprawy nie może nikt nie urodzony na Sycylii. Poza tym akcesu nie uzyska również żadna osoba związana w jakikolwiek sposób z policją (szerzej z siłami porządkowymi) czy też sądownictwem (chociażby nawet wcześniej zmieniła swoją życiową drogę i wybrała życie niezgodne z prawem).

Jaka jest procedura przystąpienia?

Sama procedura wejścia przypomina raczej starożytne obrzędy, święcenia kapłańskie czy inicjacje w ramach lóż masońskich niż współczesne formy rekrutacji w łonie organizacji przestępczej. Przebieg tego wstępnego aktu może stanowić zaskoczenie dla wielu osób wyobrażających sobie mafię jako grupę zwykłych rzezimieszków, pozbawionych jakiejkolwiek wewnętrznej tradycji.

Czyli jak to wygląda?

Rekrutowany zostaje poproszony o wskazanie dłoni, z której zazwyczaj strzela. Następnie palec wskazujący kandydata, u tej ręki, którą wybrał zostaje nakłuty (w kwestii narzędzia służącego do nakłucia również istnieją pewne zwyczaje – często używany jest cierń gorzkiej pomarańczy lub jak np. w przypadku szefa rodziny Riesi złota szpilka) a jego krwią maluje się święty obrazek. Kolejno nowo-przyjmowany bierze do swojej dłoni podpalony wizerunek (najczęściej przedstawiający postać Najświętszej Maryi Panny, która uważana jest za patronkę Cosa Nostry) świętego. Później przekazuje go innym zgromadzonym (dbając by nie zgasł) i wszem i wobec uroczyście przysięga dochować wierności postanowieniem Cosa Nostry.

Dlaczego tak istotne jest okaleczenie?

Zgodnie z zasadami krew jest niezmiernie ważna. Tylko poprzez jej utratę można wstąpić do rodziny i również tracąc ją się odchodzi. Z Cosa Nostry nie ma bezpiecznego wyjścia. W razie niedotrzymania słów przysięgi karą dla zdrajcy będzie spłonięcie tak jak święty obrazek podczas inicjacji. Gdy w 1996 roku dwaj młodsi bracia jednego z zatrzymanych mafiosów zdecydowali się na współpracę z wymiarem sprawiedliwości – cała rodzina przestępcy została skazana przez Salvatore Riine (bezwzględnego szefa Cosa Nostry, zwanego ze względu na wzrost krótkim) na śmierć (aż do siódmego pokolenia).

W jaki sposób komunikują się członkowie mafii włoskiej?

Każda ważna wiadomość w ramach organizacji powinna mieć kontakt z jak najmniejszą liczbą ogniw pośrednich. Rozwiązanie to stosuje się w celu zminimalizowania ryzyka pojawiania się kolejnych skruszonych (pentitio) współpracujących z instytucjami zwalczającymi mafię. Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż włoski prawodawca używa określenia collaborazione della giustizia, co oznacza osobę współpracującą z wymiarem sprawiedliwości, nie stosuje natomiast pojęcia pentito.

Na czym polegały wymuszenia Mano nera „czarnej ręki”?

De facto jest to geneza powstania mafii włoskiej na terenie Stanów Zjednoczonych. Ich zasadniczym trzonem działań było wymuszanie haraczy wśród świeżo przybyłych na terytorium Ameryki włoskich imigrantów.

Co oznacza sformułowanie amico degli amici oraz uomo d’onore?

omo d’onore czyli „ludzie honoru”, amico degli amici – „znajomy znajomych”.

Dlaczego z takim upodobaniem włoscy mafiozi obcinali głowy zwierzętom i podsyłali wrogom?

Zwierzęta to zwykle przyjaciele rodziny. Było to rozwiązanie stosowane w celu zastraszenia potencjalnych ofiar.

Co groziło członkom grup przestępczych za złamanie omerty?

Pierwszym znaczącym przestępcą, który zdecydował się na zdradę rodziny był Tomaso Buscetta (urodzony w 1928 w najważniejszym dla Cosa Nostry, obok Corleone mieście – Palermo). Głównym impulsem, który skłonił go do zmiany swojej dotychczasowej drogi życiowej było zabójstwo jego opiekuna i przyjaciela – Stefano Bontade (szefa mafijnej kopuły). Don Masino – jak go nazywano – zorientował się wówczas, iż to on może być następnym w kolejności (niebawem uciekł do Brazylii, by po pewnym czasie powrócić do Włoch i rozpocząć współpracę z sędzią Falcone). Data 15 lipca 1984 roku to początek historii wielkiego przełomu w zwalczaniu mafii. Wówczas Buscetta rozpoczął swoje zeznania (które rozpoczął legendarnymi słowami: Jestem mafiosem) kontynuował je przez 45 dni. Omerta (czyli zmowa milczenia) – podstawa funkcjonowania mafii sycylijskiej – została przerwana. 16 stycznia 1987 roku w ramach wielkiego procesu w Palermo wydano wyroki skazujące na 24 członków mafii. Familia skruszonego praktycznie w całości została wymordowana.

Kto i dlaczego zginął w związku z aferą Banco Ambrosiano?

Banco Ambrosiano czyli włoski bank, który ogłosił upadłość w 1992 roku. Afera związana z tym podmiotem jest do dziś owiana tajemnicą. Wiadomo, że dziesięć lat wcześniej w Londynie pod jednym z mostów odnaleziono zwłoki wisielca Roberta Calviego, który był znaczącą osobą z punktu widzenia funkcjonowania tej instytucji. Trudno w tym przypadku mówić o oficjalnych przyczynach śmierci.

Jaki jest związek włoskiej loży masońskiej (P-2) z mafią włoską?

W kwestii tego pytania można tylko ewentualnie domniemywać. Propaganda Due (czyli P2) przez dziesiątki lat była podejrzewana o relacje ze światem państwa watykańskiego. Nigdy nie spotkałem się z przekonującym dowodem faktycznej współpracy.

Czy kobiety mogły być członkami mafii, jaka była ich rola w rodzinie?

To pytanie wydaje się chyba szczególnie aktualne w świetle publikacji polskiego świadka koronnego pseudonim Masa o kobietach w polskiej mafii. Wśród głównych założeń Cosa Nostry (znanych między innymi dzięki odnalezieniu w 2007 roku w kryjówce Salvatore Lo Piccolo dokumentu umownie nazwanego przez mass media – dekalogiem mafii lub 10 przykazaniami mafii) są między innymi takie zasady jak: szacunek wobec własnej małżonki oraz zakaz uwodzenia żon innych członków (dosłownie pozostałych ludzi honoru – bo tak o sobie zwykli mówić stowarzyszeni w Cosa Nostrze). W tym swoistym dekalogu odnaleźć można wymóg pełnej dyspozycyjności wobec organizacji (przybycie na wezwanie w każdej sytuacji, nawet jakby żona miała rodzić). Co do zasady zaś kobiety nie mogły zostać członkiem Cosa Nostry.

Jakie zostały opisane, scharakteryzowane gesty, mowy ciała mafioso sycylijskiego?

Na przykład delikatne uniesienie głowy wraz z zamknięciem oczu oznaczało „nie” w ramach odpowiedzi na pytanie.

Jak ważna w życiu sycylijskiego capo była przyjaźń i miłość?

Takie zasady tworzyły Cosa Nostrę. Ich złamanie prowadziło często do śmierci nie tylko samego winowajcy.

Co wiemy o Don Vito Cascio Ferro?

Było to jeden z głównych liderów Cosa Nostry w jej dziejach. Żył w okresie od 1862 do 1932 roku, podejrzany o szereg przestępstw, których winy w wielu mu jednak nie udowodniono.

Dlaczego Mussolini wystąpił przeciwko capo mafijnym?

Mussolini tworzył państwo totalitarne. Każde zagrożenie jego władzy stanowiło dla niego niebezpieczeństwo. Dyktatura Mussoliniego była okresem zastoju w rozwoju Mafii. Fala represji wobec Cosa Nostry istniejąca za czasów prefekta Cesare Moriego (nominowanego przez dyktatora) przyniosła efekt w postaci aresztowania do 1928 roku – blisko 11 tysięcy podejrzanych osób.

Kim był Salvatore Giuliano i dlaczego było tak wiele sprzecznych wersji dotyczących jego śmierci? Ponoć jego osoba wciąż jest przedmiotem zainteresowana, powstają o nim kolejne książki.

Żyjący w latach 1922-1950 Salvatore Giuliano był swoistym przeniesieniem wizji „Robin Hood’a” na terytorium Włoch. Oficjalnie miał zginąć właśnie 5 lipca 1950 r. w Castelvetrano ze względu jednak na jego romantyczną legendę zabierania bogatym i dzielenia się z biedakami, a także walkę z socjalistami miał zbiec z Sycylii ostatecznie do Stanów Zjednoczonych, gdzie ostatecznie zmarł po latach.

Mafia wsi i mafia miast, na czym polegały różnice?

Zasadnicze zręby pozostawały niezmienne. Nie należy doszukiwać się tu większych różnic.

Jak mafiosi przemycali narkotyki?

Kreatywność w zakresie przemytu w niemal każdej grupie przestępczej jest wysoka. Jednym z ostatnich modeli są tzw. podwodne plecaki (plecaki, obciążone tak by płynęły pod powierzchnią wody).

Jakie pamiętasz najbardziej krwawe wojny między klanami?

Przede wszystkim należałoby wskazać teren Neapolu. Głównie chodzi tu o dzielnicę Scampia oraz Secondigliano, gdzie krwawa wojna toczyła się niegdyś między klanem Di Lauro oraz grupą tzw. secesjonistów, obecnie zaś między secesjonistami a klanem Lo Russo.

W 1958 r. Ferruccio Parri złożył w parlamencie projekt ustawy o powołaniu specjalnej komisji śledczej do spraw mafii. Jakie zadania podejmowała komisja, co udało się zrealizować na rzecz walki z mafią?

Włochy po drugiej wojnie światowej wolały nie dostrzegać istotnego problemu w postaci struktur mafijnych. Kłopot będzie z upływem czasu narastać. Wzbudzające powszechne zaufanie wypowiedzi kolejnych sędziów tylko zaciemniały obraz i rzeczywisty wymiar siły Cosa Nostry. Tak więc, idąc tym nurtem – w roku 1956 prokurator generalny Palermo deklaruje, iż przestępstwa będące udziałem mafii praktycznie zanikły. Zaś 11 lat później, w 1967 pada stwierdzenie, iż przestępczość w szeregach Cosa Nostry weszła w powolną lecz pewną fazę wygaszania.

Bez wątpienia w latach 70 XX wieku problem mafii zszedł na dalszy plan. Większość sił porządkowych angażuje się wówczas w krucjatę wymierzoną przeciwko organizacjom terrorystycznym (takim jak chociażby Czerwone Brygady). Pod koniec lat 70 XX zaczyna się to, co wszelkie zrzeszenia przestępców cenią sobie najbardziej, czyli bezpośrednia ingerencja Cosa Nostry w legalny sektor.

Był jakiś moment przełomowy, który ukazał jednak obecność struktur mafijnych?

Pewnym otrzeźwieniem może być dopiero zabójstwo generała Dalla Chiesy w roku 1982. Wkrótce po zamachu uchwalono bardzo radykalne w stosunku do mafii prawo. Parlamentarna komisja antymafijna w kooperacji z włoskim parlamentem opracowała, a następnie przyjęła ustawę – Ragnoni La Torrę (prawo antymafijne) o dwóch nowych definicjach przestępstw – niedozwolonej konkurencji z użyciem przemocy oraz stowarzyszenia mafijnego. Podobna tendencja miała miejsce blisko 10 lat później gdy zabito w zamachu dwóch charyzmatycznych i bezwzględnie walczących ze strukturami przestępczymi sędziów – najpierw Giovanni Falcone (zginął 23 maja 1992 w zamachu bombowym na autostradzie koło Capaci), następnie Paolo Borsellino (zabity 19 lipca 1992, wraz z pięcioma członkami ochrony).

Czy i w jaki sposób Interpol, FBI, czy DEA przyczyniały się do rozbicia mafii sycylijskiej?

FBI zawsze chciało mieć informacje o włoskich grupach przestępczych, zwłaszcza w kontekście współpracy takich organizacji jak Cosa Nostra z włoskimi imigrantami na terenie Stanów Zjednoczonych.

Jak się zachowywali mafiosi podczas procesów sądowych, jakie zapadały wyroki, które procesy i dlaczego przeszły do historii?

Zwykle gangsterzy podczas procesów są opanowani i spokojni. Głośny był proces szefa Cosa Nostry Salvatore Rinna, którzy został oskarżony m.in. o zlecenie znacznej liczby zabójstw w tym sędziego Givoanniego Falcone. W 1998 roku otrzymał wyrok dożywotniego pozbawienia wolności.

Którzy sędziowie włoscy walczący z mafią włoską przeszli do historii? Dlaczego zginął sędzia Terranova i Rocco Chinnici?

Cessare Teranova zginął 25 września 1979 r. zaś Rocco Chinnici – 29 lipca 1983 r. Za wydanie rozkazów śmierci na między innymi tych sędziów odpowiadała grupa przestępców oskarżonych w tzw. maksiprocesie czyli największym w dziejach procesie w historii Włoch wymierzonym w Cosa Nostrę. Wymienieni sędziowie odznaczyli się szczególną gorliwością w walce ze strukturami przestępczymi.

Sędzia Giovanni Falcone rzekł „Sycylia to taki szczególny region, w którym trzeba od razu, niemal od przyjścia na świat, opowiedzieć się po czyjejś stronie. Związać się z mafią albo też związać się z administracją państwową” – w jaki sposób Falcone wypowiedział wojnę mafii?

Givoanni Falcone powtarzał, iż „mafia to zjawisko ludzkie i – jak wszystkie ludzie sprawy – kiedyś się zaczęła, ulega zmianom, wreszcie kiedyś się skończy”. To był włoski sędzia śledczy kojarzony z bezkompromisową walką z mafią. Doprowadził – razem ze wspomnianym wcześniej sędzią Rocco Chincinnim do procesu „Kopuły” włoskiej mafii, zdobył między innymi dowody na istnieje w mafii tzw. „trzeciego poziomu”, w późniejszych latach Falcone staje na czele sztabu antymafijnego.

Kto i dlaczego dokonał zabójstwa prokuratora Scaglionego?

Według zeznań mafiosa Buscetty za morderstwo naczelnego prokuratora Palermo Pietra Scaglionega odpowiedzialni byli Toto Riina oraz Liggio. Początkowo śledczy sprzyjał mafii, został zamordowany kiedy zmienił swoje nastawienie co do współpracy z Cosa Nostrą.

Czy i jak często dochodziło do porwań, uprowadzeń członków rodziny chronionej przez klany mafii?

Tego rodzaju porwania zdarzają się stosunkowo rzadko. Niemniej np. Givoanni Brusca odsiadywał wyrok za uduszeni, a wcześniej uprowadzenie syna jednego z tzw. „skruszonych”.

Jaką zagadkę kryje morderstwo pułkownika karabinierów Giuseppe Russa?

Giuseppe Russo był włoskim pułkownikiem karabinierów, żyjącym w latach 1928-1977, zamordowanym przez mafię w miejscowości Ficuzza gdzie spędzał urlop.

W jaki sposób komisarz Boris Giuliano chciał walczyć z przestępczością zorganizowaną?

Śledczy ten doskonale zdawał sobie sprawę z faktu, iż gigantyczne środki finansowe mafia pozyskuje z dystrybucji narkotyków. Poza tym Boris Giuliano dążył do maksymalnego skondensowania działań antymafijnych w ramach współpracy włosko-amerykańskiej.

Kto był znanym bankierem mafii i jakie miał wpływy?

Jedną z tego typu osób był Michele Sindona żyjący w latach 1920-1986. Znany był z tego, iż w połowie lat 60 XX wieku założył firmę maklerską, która to zajmowała się obrotem walutowym w skali globalnej. Wśród klientów była znaczna liczba banków z całego świata. To właśnie dzięki firmie Sindona wielu Włochów bez większego trudu było w stanie gromadzić zgromadzone nawet w sposób nielegalny fortuny na zagranicznych kontach.

Jak rozwijała się przestępczość narkotykowa we Włoszech, kiedy odkryto pierwsze tajne rafinerie heroiny na Sycylii?

Palermo Connection to oznaczenie kanału przerzutowego heroiny z Palermo do USA. Na początku lat 70 XX wieku port na Sycylii stał się głównym centrum europejskiego transportu narkotyków.

Dlaczego deputowany parlamentu włoskiego Pio La Torre został zamordowany?

Doprowadził on do przyjęcia nowego typu przestępstwa do prawodawstwa włoskiego. Przynależność do mafii stała się od tego momentu ciężką zbrodnią.

W jaki sposób Don Massino opisał mechanizm sycylijskiego łącznika?

Massimo poszedł wraz z ukrytym mikrofonem na spotkanie Cosa Nostry, gdzie uzyskane dane przekazał FBI.

Jak dzisiaj funkcjonuje mafia sycylijska, jaką mają władzę we Włoszech?

Włochy są krajem, o którym można z całą pewnością powiedzieć, iż ma własną mafię. Bo przecież mafia narodziła się tutaj. Dzięki zastosowaniu coraz to bardziej nowoczesnych technologii (podsłuchów, kamer, nadajników) oraz wdrożeniu dobrej taktyki dochodzeniowej udaje się aresztować coraz większą liczbę przestępców. Szczególnie dużo pracy w tym zakresie ma komenda karabinierów w Palermo. Ważna jest również inicjatywa samych mieszkańców oraz formy wsparcia kierowane do nich za pośrednictwem środków masowego przekazu. Przykładem jest tu chociażby stworzona przez przedsiębiorcę Pino Maniaciego w Particinio na Sycylii – telewizja o ściśle antymafijnym charakterze. Nosi ona nazwę Telejato a jej Najdłuższy na świecie dziennik (od 14:30 do 16:30) ogląda średnio 150 tysięcy mieszkańców wyspy. Niemniej wydaje się, że wpływy Cosa Nostry w obecnych czasach na szczęście nieco osłabły.

Jakie atrakcje znajdują się w miejscowości Corleone?

Corleone to stosunkowo niewielkie miasteczko z 12 000 zamieszkałych tam osób. Niemniej często bywa określane mianem miasta odważnych. Współcześnie miejscowość kojarzona jest z miejscem narodzin wielu bossów mafijnych. Z pewnością Corleone stało się sławne za sprawą kultowej powieści Mario Puzo oraz filmu Francisa Forda Coppoli „Ojciec chrzestny”.

Nie tak dawno, na antenie wielu stacji prezentowano pogrzeb włoskiego mafioso, jak oceniasz zarówno ceremonię jak i fakt transmitowania tego faktu na cały świat? Komu się to przysłużyło, a komu zaszkodziło?

Według mnie nie powinno się szczególnie promować osób związanych z organizacjami przestępczymi. Ceremonia pochówku Vittorio Casamonica odbyła się z nadzwyczajną ekspresją równą wielkim bohaterom narodowym.

Łukasz Rosiak – prawnik z ukończoną aplikacją, absolwent prawa na Uniwersytecie Warszawskim, zatrudniony w jednej z warszawskich kancelarii. Autor kanału „Prawo Lektor” na YouTube.