Niewiele rozumiały z absurdów wojennych, ale zawsze posłusznie wypełniały swoją misję. Nauczyły się rozpoznawać przeciwnika i z nim walczyć, wspierać swoich towarzyszy niedoli, przenosić meldunki, tropić, gryźć, wyszukiwać ukrytych ładunków wybuchowych. Były testerami cierpienia, narzędziami w rękach rządnych rozlewu krwi władców i dowódców. Przez wieki doświadczały upokorzeń, bólu i cierpienia, które zgotowali im ludzie. Brały udział w krwawych starciach, w najbardziej niebezpiecznych misjach oraz na najtrudniejszych terenach, niemal zawsze próbując się dostosować. Czy dziś mówiąc i pisząc o wojnach pamiętamy o nich jeszcze? O bezimiennych setkach tysięcy, a może nawet milionach, zwierzęcych istnień? Jakie miejsce w historii wojen zajmują zwierzęta, ile prawdy, a ile legendy kryje się w opowieściach i wspomnieniach ludzi, którzy mieli zaszczyt służyć u ich boku?

Nakładem Wydawnictwa Fronda ukazała się niezwykle przejmująca i arcyważna publikacja poświęcona ofiarom oraz niemym świadkom wojen – zwierzętom. To jedna z tych książek, której nie chcemy przemilczeć, a nawet więcej, o której powinniśmy mówić głośno. Pomijane w dyskursie publicznym zasługi zwierząt wymagają od nas, abyśmy raz jeszcze zwrócili głowę w kierunku przeszłości i przyjrzeli się wyjątkowej historii „żywych bomb i czołgów”, które przecież miały serce. Książka „Zwierzęta na wojnie” autorstwa Teresy Kowalik i Przemysława Słowińskiego prowadzi nas przez historię naznaczoną cierpieniem i poświęceniem „braci mniejszych”. Poznajemy szeroką skalę udziału zwierząt w wojnach, warunki ich tresury, a także możliwości wykorzystania do celów militarnych. Czytelnicy mogą dowiedzieć się w jaki sposób przygotowywano zwierzęta do udziału w starciach, jaki los czekał je na frontach oraz jakie zapewniano im warunki bytowe. Autorzy prześwietlają poszczególne epoki kładąc nacisk na ukazanie losów zwierząt w historii wojskowości.

Mnogość ciekawych informacji oraz czarno-białych ilustracji sprawia, że książkę czyta się z prawdziwą przyjemnością. Widać solidny i rzetelny warsztat autorów oraz bazowanie na wiarygodnych źródłach, a to bardzo ważne w przypadku tego rodzaju publikacji. „Zwierzęta na wojnie” stanowią odpowiedź na zapotrzebowanie na wiedzę o zapomnianych lub rzadko przywoływanych ofiarach wojen. O najwyższym poświęceniu, niezwykłych żołnierzy i ich ciężkim życiu w okopach. Książka wprowadza czytelników w świat wojskowych karier kudłatych stworzeń, wzbudzających zachwyt, ale i przerażenie. W „Zwierzętach na wojnie” znajdziecie opowieści z dobrymi i złymi zakończeniami, z chlubnymi i niechlubnymi działaniami ludzkimi. W większości z przedstawionych opowieści towarzyszyć Wam będą spore emocje, w końcu zwierzęta potrafią rozczulić najzimniejszych i najokrutniejszych władców, czego dowiodła historia.

Warto zwrócić uwagę na kontekst etyczny wykorzystywania zwierząt do celów militarnych. Ile tych nieświadomych zła istot poniosło śmierć na frontach? Jaki los czekał ich na wojskowej emeryturze? Kto i w jakim celu przeprowadzał na nich eksperymenty? W książce spotkacie znane niedźwiadki, psy i konie, którym postawiono pomniki, przyznawano ordery, dostrzegano ich zasługi. Czy jednak ich udział w wojnie powinien mieć w ogóle miejsce? Zachęcam do lektury również czytelników, którzy chcą odkryć mroczne oblicze wykorzystywania zwierząt. To obraz upadku cywilizacji i rozpaczy. A jednak, wszystkie historie opublikowane na kartach tej książki są autentyczne, tragiczne i smutne. Trudno nie pokusić się o refleksje, skoro przez kilkaset stron przyglądamy się śmierci i walce z przeciwnikiem. Autorzy prezentują także współczesną rolę psów w wojskach specjalnych oraz ich służby w straży granicznej. Pamiętajcie, że ta historia nie kończy się na znanych niedźwiadkach, legendarnych koniach, niesamowitych psach czy wyjątkowych słoniach. W historii wojen ważną rolę odegrały także i inne zwierzęta, o których przeczytacie w książce Teresy Kowalik i Przemysława Słowińskiego. Zginęły ratując życie wielu żołnierzom, stały się symbolem oporu wobec agresji, niektóre z nich uzyskały status jeńca wojennego. Należy się im pamięć, a więc czytajmy i przekazujmy te historie kolejnym pokoleniom, nawet wtedy, gdy runą pomniki i odebrane zostaną ordery.

Autor: Teresa Kowalik, Przemysław Słowiński
Tytuł: Zwierzęta na wojnie
Wydawca: Wydawnictwo Fronda
Rok wydania: 2023
Liczba stron: 416