Nie ma początku i nie ma końca, jest wyłącznie ciągłość, jak w obrączce noszonej na palcu. Nonsens? Spójrzmy do dowodu, PESEL prawdę powie, ile już lat mamy na karku. Nie wskaże, na szczęście, daty naszej śmierci, ale, jedno jest stuprocentowo pewne, umrzemy wszyscy – czy tego chcemy, czy też nie. O śmierci można mówić i pisać, a można też odwracać od niej wzrok, udawać, że ten niewygodny, niekomfortowy epizod ludzkiej egzystencji w ogóle istnieje. Został unicestwiony w realu albo jest odległą mrzonką. Spójrzmy na to inaczej, dlaczego warto oswajać się ze śmiercią? Jak mówi jeden z rozmówców Hayley Campbell, najgorzej na śmierci wychodzą ludzie, których ona zaskoczyła, co widać gołym okiem. Zatem, nie dajmy się zaskoczyć.

Nakładem wydawnictwa Feeria Science ukazał się reportaż dziennikarki i komentatorki radiowej Hayley Campbell „Sceny z życia martwych”. Autorka bez poszukiwania taniej sensacji dotarła do ludzi, którzy pracują ze zmarłymi. Śmierć, jest codziennością ich pracy, misją, pasją, wyborem ścieżki zawodowej. Za każdą z historii osobistych opowiedzianych przez przedsiębiorcę pogrzebowego, kierownika pracowni anatomopatologii, rzeźbiarza masek pośmiertnych czy sprzątacza miejsc zbrodni, kryją się zupełnie inne motywacje związane z wyborem zawodu. Oczywiście, wspólnym mianownikiem jest praca ze skutkami, konsekwencjami czy następstwami śmierci. Poszczególni bohaterowie tych rozdziałów w sposób nieszablonowy i z zaangażowaniem dzielą się z czytelnikami wycinkiem ich życia zawodowego. Życia immanentnie zespawanego z zakończeniem żywota.

Bez względu na to, co już wiecie o biologii śmierci, jakie doświadczenia i lektury macie już za sobą, zachęcam do sięgnięcia po książkę Cambelll. Ze „Scen z życia martwych” dowiecie się więcej o specyfice branży funeralnej, niż z mało wiarygodnych wpisów w sieci. Prawdziwe historie, opisane przez ludzi z bogatym doświadczeniem zawodowym, pozwolą wam spojrzeć na wiele różnych, interesujących aspektów umierania i tego, co dzieje się dalej z naszym ciałem. W trakcie lektury będziecie mieli okazję zajrzeć do kostnicy, dowiecie się jak pozyskiwane są zwłoki na cele naukowe, a także przekonacie się, jak ciepłymi ludźmi są pracownicy mający kontakt z zimnymi ciałami zmarłych. Pięknie i refleksyjnie – tak właśnie można rozmawiać o ostateczności. Czy ze śmierci może wynikać coś dobrego? Czy na naszym odejściu może ktoś inny zyskać? Dużo pytań, czasem problematycznych, stawianych zarówno przez autorkę, jak i jej rozmówców.

Książka przygotowana z myślą o żyjących i zmarłych, pracownikach mających styczność ze śmiercią, jak i klientach branży pogrzebowej. Bez patosu i smutku, zamiast tego merytorycznie i wnikliwie, Hayley krok po kroku bada wszystkie elementy śmiertelnej układanki. To jedna z nielicznych książek ukazująca specyfikę więzi między żyjącymi i zmarłymi. O zaangażowaniu w pracę, podejściu do zwłok, odczuwaniu i poszukiwaniu odpowiedzi na pytania o motywację do podjęcia tak wyjątkowych prac na rzecz drugiego człowieka. Dzięki wiedzy zawartej w publikacji poznacie między innymi kulisy funkcjonowania firmy, która zna się na katastrofach, jak mało kto. Dowiecie się, jak na przestrzeni lat zmieniało się podejście do ofiar katastrof i metod identyfikacji zwłok ludzkich. Ciekawym i pewnie dość sensacyjnym, jeśli to właściwe określenie, jest rozdział poświęcony sprzątaczowi miejsc zbrodni. Ten temat zawsze fascynuje, pewnie ze względu na specyfikę i wygląd miejsc, w których doszło do zabójstwa. Poznacie mężczyznę, który żyje z usuwania śladów morderstw. Czy taką pracę można lubić? Jak pracować, żeby nie przynosić obrazów tragedii i okrucieństwa do domu?

Hayley Campbell wykonała naprawdę świetną pracę jako dziennikarka, ale też i psycholog. Zadając trudne pytania, bacznie obserwowała reakcje rozmówców, wiedząc że pod skorupą i maską obojętności, kryje się coś, co skrzętnie chronią przed światem zewnętrznym. To tajemnice wydarte zmarłym, a może wcale nie wydarte, ale od nich otrzymane w dowód wdzięczności. W przypadku tych rozmów, wartym podkreślenia jest aspekt spowszechnienia grozy. Czy zastanawialiście się, skąd w ludziach ciekawość popychająca ich do oglądania i komentowania zdjęć ukazujących zwłoki Grzegorza Borysa? Albo, dlaczego sama informacja o wypadku komunikacyjnym niektórym nie wystarcza, muszą obejrzeć śmierć bez retuszu, choćby były to szczątki ludzkie, rozrzucone wzdłuż torów kolejowych bądź zdekapitowane zwłoki? Jak sądzicie, z myślą o kim powstały strony, na których zamieszczane są drastyczne zdjęcia? Kim są odbiorcy i jakie zaspokajają potrzeby oglądając setki, a nawet tysiące zdjęć z miejsc masowych katastrof, samobójstw i zabójstw? Czyżby to, co wydawało się być odpychającym i odrażającym, przechyliło szalę na stronę fascynacji. Zdrowej czy już nie?

Książka nie tylko ukazuje różne rodzaje wykonywanej pracy ze zwłokami, uwrażliwiając czytelnika na pewne kwestie natury moralnej, światopoglądowej, prawnej czy estetycznej. Dowodzi, jak obszernym zagadnieniem jest śmierć sama w sobie, i to, że po odejściu z tego świata jeszcze możemy się żyjącym w pewien sposób przysłużyć. Dzięki pracy autorki poznacie kulisy pracy technika anatomopatologa, dowiecie się jakich narzędzi używa się przy wykonywaniu autopsji. Otrzymacie mnóstwo ciekawych informacji dotyczących praktyk balsamowania i zmian technologicznych w balsamistyce. Mnie zdecydowanie najbardziej poruszyła historia douli umieralnia. Nigdy dotąd nie myślałam o tym, jak ważną i obciążającą emocjonalnie pracę wykonuje taka osoba.

Nie musicie się jeszcze na nic decydować, ale warto być świadomym swoich praw i możliwości. Jeśli chcecie ofiarować swoje ciało na potrzeby nauki, zawczasu dowiedzcie się, jak i gdzie takie sprawy można załatwić. Krematorium czy tradycyjnie w trumnie kilka metrów pod ziemią? Może macie już wybrany zakład i człowieka, który was przygotuje do ostatniej drogi? Jeśli te rozterki, dylematy i myśli, nie są wam teraz bliskie, to nic złego. Temat śmierci, czy to wśród bliskich, czy dalszych znajomych i tak będzie powracał. Na tym w końcu polega życie, zwane śmiertelną chorobą.

Autor: Hayley Campbell
Tłumaczenie: Jarosław Irzykowski
Tytuł: Sceny z życia martwych
Wydawnictwo: Feeria Science
Rok wydania: 2023
Liczba stron: 349